Μεγάλη ανατροπή στις κληρονομιές: Τέλος το εξ αδιαιρέτου

Νέα δικαιώματα για συζύγους και συντρόφους

Μετά από οκτώ δεκαετίες χωρίς ουσιαστικές παρεμβάσεις, το ελληνικό κληρονομικό δίκαιο αναμορφώνεται σε βάθος, ώστε να συμβαδίσει με τις σύγχρονες κοινωνικές και οικονομικές ανάγκες.

 Οι νέες διατάξεις στοχεύουν να σταματήσουν την απαξίωση των περιουσιών που μένουν αδρανείς εξαιτίας του τρόπου που μεταβιβάζονται, αλλά και να αποτρέψουν περιπτώσεις όπου οι κληρονόμοι δεν επιθυμούν –ή αδυνατούν– να τις διαχειριστούν.

Κομβική αλλαγή αποτελεί η ουσιαστική κατάργηση του «εξ αδιαιρέτου», των γνωστών «αδελφομοιρίων». Πρόκειται για καταστάσεις όπου πολλοί συγκληρονόμοι δεν μπορούν να συμφωνήσουν για την αξιοποίηση ενός ακινήτου, με αποτέλεσμα αυτό να παραμένει αναξιοποίητο και να υποβαθμίζεται. Με τη νέα ρύθμιση, αντί να επιμερίζεται η κυριότητα σε ποσοστά, ένα πρόσωπο θα αποκτά πλήρως το ακίνητο και ο άλλος κληρονόμος θα λαμβάνει χρηματική αποζημίωση ή άλλο περιουσιακό στοιχείο αντίστοιχης αξίας.

Έτσι, για παράδειγμα, όταν ένας γονέας αφήνει ένα ακίνητο σε ένα από τα παιδιά του, το δεύτερο παιδί δεν θα γίνεται αυτομάτως συγκύριος μέσω της νόμιμης μοίρας· θα αποζημιώνεται ισότιμα με διαφορετικό περιουσιακό στοιχείο. Σε περίπτωση διαφωνίας, ο κληρονόμος θα μπορεί να απευθυνθεί στο δικαστήριο, το οποίο θα καθορίζει το ύψος της αποζημίωσης και θα επιλύει οριστικά τη συγκυριότητα.

Ο στόχος αυτής της μεταρρύθμισης είναι σαφής: να μπει τέλος στον κατακερματισμό των περιουσιών σε μικρά ποσοστά, που έχει οδηγήσει χιλιάδες ακίνητα σε εγκατάλειψη. Παράλληλα, το νέο θεσμικό πλαίσιο αναδιαμορφώνει τα δικαιώματα και τα ποσοστά που κληρονομούν σύζυγοι και παιδιά.

Αλλαγές στα ποσοστά συζύγων και παιδιών

Όταν κληρονομούν από κοινού παιδιά και επιζών σύζυγος, το μερίδιο του συζύγου αυξάνεται από 25% σε 33%, εφόσον υπάρχει ένα παιδί. Αν υπάρχουν δύο ή περισσότερα παιδιά, διατηρείται η σημερινή αναλογία: 25% για τον επιζώντα σύζυγο και 75% για τα παιδιά.

Επιπλέον, προβλέπεται νέο δικαίωμα παραμονής στην κοινή κατοικία για τον/την σύντροφο που μένει πίσω, ακόμη και χωρίς γάμο ή σύμφωνο συμβίωσης. Θα μπορεί να παραμένει στην κατοικία για τουλάχιστον τρία χρόνια, εκτός αν υπάρξει διαφορετική συμφωνία με τους κληρονόμους.

Νέες προβλέψεις για συντρόφους και διαχείριση ακινήτων

Σημαντική καινοτομία αποτελεί και η πρόβλεψη για ζευγάρια που συζούν χωρίς να έχουν παντρευτεί ή να έχουν σύμφωνο συμβίωσης. Αν δεν υπάρχουν παιδιά ή άλλοι συγγενείς, ο επιζών σύντροφος θα μπορεί να κληρονομεί ολόκληρη την περιουσία, αποτρέποντας την αυτόματη μεταβίβασή της στο Δημόσιο, όπως συμβαίνει σήμερα.

Παράλληλα, εισάγεται νέα δυνατότητα για τους ιδιοκτήτες: να πουλούν όσο ζουν το σπίτι ή το εξοχικό τους, να λαμβάνουν τα χρήματα και να συμφωνούν με τον αγοραστή να παραμείνουν στο ακίνητο εφ' όρου ζωής. Εναλλακτικά, θα μπορούν να συνεχίζουν να κατοικούν στο ακίνητο πληρώνοντας ενοίκιο, αν προτιμούν τη μίσθωση από την οριστική μεταβίβαση.

Με τον τρόπο αυτό, προστίθενται σύγχρονα εργαλεία αξιοποίησης της περιουσίας, που επιτρέπουν μεγαλύτερη ευελιξία, προστατεύουν τους μεγαλύτερους ηλικιακά ιδιοκτήτες και μειώνουν τον κίνδυνο εγκατάλειψης ακινήτων.

Πηγή: newmoney