Καλαμαριά: Η «άνοιξη» θα έρθει το 2026 στο Παλατάκι

Το 2006 το Κυβερνείο έπαψε να λειτουργεί ως κατοικία του εκάστοτε υπουργού Μακεδονίας-Θράκης. Είκοσι χρόνια μετά, το 2026, αναμένεται να αρχίσει η αποκατάστασή του, προκειμένου να ανοίξει ξανά στο κοινό. Το κτίριο κατασκευάστηκε το 1960, για να αποτελέσει την κατοικία της τότε βασιλικής οικογένειας, όταν επισκεπτόταν τη Θεσσαλονίκη- εξ ου και έμεινε γνωστό ως «παλατάκι». Το κτίριο βρίσκεται στην κυριότητα της ΕΤΑΔ και ήταν παραχωρημένο προς χρήση στον εκάστοτε υπουργό Μακεδονίας- Θράκης. Παρά τον χαρακτηρισμό του ως διατηρητέο, το 2001, όχι μόνο δεν διατηρήθηκε, αλλά αφέθηκε στη φθορά του χρόνου.

Τον περασμένο Ιούνιο, η Βουλή, το Υπερταμείο και η Εταιρεία Ακινήτων Δημοσίου (ΕΤΑΔ) υπέγραψαν μνημόνιο συνεργασίας για την αποκατάστασή του κτιρίου. Είχε προηγηθεί επιστολή της δημάρχου Καλαμαριάς, Χρύσας Αράπογλου, προς τον πρωθυπουργό, Κυριάκο Μητσοτάκη, εκφράζοντας τους προβληματισμούς της δημοτικής Αρχής και της τοπικής κοινωνίας σχετικά με την επόμενη ημέρα του Κυβερνείου και ζητώντας να αξιοποιηθεί ως χώρος πολιτισμού υπερτοπικής σημασίας.

Το τριμερές μνημόνιο συνεργασίας Βουλής-Υπερταμείου-ΕΤΑΔ προέβλεπε ότι το Υπερταμείο και η ΕΤΑΔ θα προβούν στην εκτίμηση του κόστους των μελετών ωρίμανσης για τον προσδιορισμό του κόστους της αποκατάστασης του ακινήτου και του περιβάλλοντος χώρου.

Η «ΜτΚ» έθεσε μία σειρά από ερωτήματα στη διευθύνουσα σύμβουλο της ΕΤΑΔ, Ηρώ Χατζηγεωργίου, σχετικά με το πώς προχωρά η υλοποίηση του μνημονίου και ποια θα είναι τα επόμενα βήματα για την αξιοποίηση του χώρου. «Ο στόχος του μνημονίου συνεργασίας με την Βουλή των Ελλήνων και το Υπερταμείο ήταν να εκτιμήσουμε το κόστος των μελετών ωρίμανσης, ώστε να έχουμε μία ακριβή εικόνα για το συνολικό κόστος αποκατάστασης του ακινήτου και του περιβάλλοντος χώρου.

Στο πλαίσιο αυτό, τον Σεπτέμβριο του 2024, αναθέσαμε τις πρώτες τεχνικές μελέτες. Αυτές περιλαμβάνουν στατικό προέλεγχο, τοπογραφική και αρχιτεκτονική αποτύπωση καθώς και γεωτεχνική μελέτη. Αυτήν την περίοδο, βρισκόμαστε στο στάδιο ανάθεσης μελετών αποκατάστασης και επανάχρησης του κτιρίου, οι οποίες θα αναδείξουν την ιστορική και αρχιτεκτονική αξία του και θα το καταστήσουν λειτουργικά βιώσιμο», αναφέρει η διευθύνουσα σύμβουλος της ΕΤΑΔ. Σύμφωνα με την κ. Χατζηγεωργίου το έργο προχωρά εντός χρονοδιαγράμματος, με τη δημοπράτηση της αποκατάστασης να προγραμματίζεται για το πρώτο τρίμηνο του 2026.

Με βάση το μνημόνιο συνεργασίας, η μελέτη που χρηματοδοτεί η ΕΤΑΔ θα προσδιορίσει το κόστος αποκατάστασης και εν συνεχεία η Βουλή των Ελλήνων θα αποφασίσει για την κάλυψη της δαπάνης αποκατάστασης είτε εξ' ολοκλήρου είτε μερικώς, με τη συνδρομή πρόσθετων πηγών χρηματοδότησης, σε περίπτωση που αυτό κριθεί αναγκαίο.

Ως προς το ποιος θα διαχειρίζεται τον χώρο, η ΕΤΑΔ ή το Ίδρυμα της Βουλής των Ελλήνων, η διευθύνουσα σύμβουλος της ΕΤΑΔ λέει ότι «εξετάζεται ένα μοντέλο συνδιαχείρισης, το οποίο θα αξιοποιεί τη θεσμική εμπειρία της Βουλής, ενώ παράλληλα θα επιτρέπει και μία πιο ευέλικτη διαχείριση, ώστε το Κυβερνείο να είναι οικονομικά βιώσιμο και λειτουργικό. Το πιο ενδιαφέρον είναι ότι αυτό το μοντέλο διαχείρισης δεν βασίζεται σε μία παραδοσιακή λογική. Άρχισε από τη διερεύνηση των χρήσεων με τη συμμετοχή της τοπικής κοινωνίας και τους παρόχους περιεχομένου και θα βασιστεί σε ένα επιχειρηματικό πλάνο και ένα ολοκληρωμένο κτιριολογικό πρόγραμμα που θα διασφαλίσει τη βιώσιμη λειτουργία του κτιρίου και του περιβάλλοντα χώρου. H παραπάνω διαδικασία γίνεται στη βάση της συνεργασίας της Βουλής των Ελλήνων, της ΕΤΑΔ και του Υπερταμείου. Η Βουλή των Ελλήνων προτίθεται να καλύψει το κόστος της αποκατάστασης, και κατά τη διαδικασία ωρίμανσης αναμένεται να εξειδικευτεί η συνεργασία μεταξύ της ΕΤΑΔ και της Βουλής».

Δράσεις με ιστορικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα

Ένα βασικό ερώτημα της τοπικής κοινωνίας της Καλαμαριάς και ευρύτερα της Θεσσαλονίκης είναι ποιες χρήσεις θα φιλοξενηθούν και πόσο ανοικτό θα είναι στο ευρύ κοινό. Ως προς αυτό, η ΕΤΑΔ «επέστρεψε» το ερώτημα, για να λάβει υπόψιν της την τοπική κοινωνία και τους δυνάμει χρήστες του χώρου.

«Δεν περιοριστήκαμε μόνο στη τεχνική διάσταση του έργου. Μέσα από έναν οργανωμένο διάλογο με πολιτιστικούς φορείς, επαγγελματίες του τουρισμού και εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών, συλλέξαμε πολύτιμες απόψεις για το πώς μπορεί να αξιοποιηθεί το κτίριο, όχι μόνο ως ένα αναστηλωμένο μνημείο, αλλά ως ένας προορισμός ανοιχτός τους επισκέπτες και τους κατοίκους της πόλης. Αυτή είναι και η σύγχρονη μεθοδολογία του placemaking, δηλαδή της δημιουργίας τόπων και τοποσήμων, που εφαρμόζεται διεθνώς στην επανάχρηση των κτιρίων», επισημαίνει η κ. Χατζηγεωργίου.

Τι είδους χρήσεις θα φιλοξενηθούν στο Κυβερνείο; «Αυτό το κτίριο έχει μία μοναδική ιστορία και αξίζει να αξιοποιηθεί με τρόπο που να αναδεικνύει τόσο τον ιστορικό του χαρακτήρα όσο και τη σημασία του για την πόλη. Από το 2001, το Κυβερνείο έχει χαρακτηριστεί διατηρητέο, και τώρα εργαζόμαστε, ώστε να αποκτήσει ξανά ζωή και να αποτελέσει έναν χώρο συνάθροισης και αναψυχής των κατοίκων και επισκεπτών της Θεσσαλονίκης»ν απαντά η κ. Χατζηγεωργίου, προσθέτοντας ότι η συνεργασία με τη Βουλή των Ελλήνων ενισχύει ακόμα περισσότερο αυτήν την κατεύθυνση. «Θα θέλαμε το κτίριο να φιλοξενεί δράσεις με ιστορικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα, ενισχύοντας έτσι και την εξωστρέφεια του Ιδρύματος της Βουλής. Να δημιουργήσουμε έναν χώρο όπου θα φιλοξενούνται εκδηλώσεις, πολιτιστικές δράσεις, εκθέσεις αλλά και ένα σημείο επιστημονικών συναθροίσεων και ανταλλαγής γνώσεων», επισημαίνει.

Μακεδονία